BéïçòáæéëÞ óèíåýöíá. ) ÁÂÁÔÓfiÙ Î È Ù Û fiïè ÛÂ Ó ÈÔÁÚ ÊÈÎfi ÛËÌÂ ˆÌ. Ï Í Ó ÚÔ apple È Ì ÓÙË ( ) (1) Να µελετήσεις το βιογραφικό

Transcript

1 77 BéïçòáæéëÞ óèíåýöíá ) ÁÂÁÔÓfiÙ Î È Ù Û fiïè ÛÂ Ó ÈÔÁÚ ÊÈÎfi ÛËÌÂ ˆÌ Να µελετήσεις το βιογραφικό σηµείωµα του Παπαδια- µάντη και να υπογραµµίσεις τα γεγονότα και τα σχόλια που σχετίζονται µε τη ζωή και το έργο του βιογραφού- µενου. A. Παπαδιαµάντης. Φωτογραφία του Γ. Χατζόπουλου, 908 (πρώτη στάση). () Ï Í Ó ÚÔ apple È Ì ÓÙË (85-9) Ήταν γιος φτωχού ιερέα και γεννήθηκε στη Σκιάθο, όπου έµαθε και τα πρώτα γράµµατα έπειτα φοίτησε, µε διακοπές, σε γυµνάσια της Χαλκίδας, του Πειραιά και της Αθήνας. Τελείωσε τη Μέση Εκπαίδευση το 874, σε ηλικία 3 ετών, και την ίδια χρονιά γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστηµίου. Παράλληλα µελετούσε µόνος του ξένες γλώσσες. Οι οικονοµικές δυσκολίες τον ανάγκασαν να διακόψει τις σπουδές του και να στραφεί στο βιοπορισµό εργάστηκε κυρίως ως µεταφραστής (από τα αγγλικά και γαλλικά) σε εφηµερίδες. Έζησε µε πολλές στερήσεις και πέθανε στη Σκιάθο. Ήταν άνθρωπος βαθύτατα θρησκευόµενος, ταπεινός και µοναχικός. Άρχισε το συγγραφικό του έργο µε ιστορικά µυθιστορήµατα, περιπετειώδη και ροµαντικά. (Η Μετανάστις, Οι Έµποροι των Εθνών, Η Γυφτοπούλα), αλλά αργότερα στράφηκε στο διήγηµα, όπου και διέπρεψε. Θεωρείται ένας από τους σηµαντικότερους Νεοέλληνες πεζογράφους και ο κυριότερος εκπρόσωπος του ηθογραφικού διηγήµατος. Από τα 00 περίπου διηγήµατά του τα πιο πολλά αναφέρονται στη ζωή των απλών ανθρώπων της Σκιάθου, ενώ ένας δεύτερος µικρότερος κύκλος αντλεί θέµατα από τη ζωή στις φτωχογειτονιές της Αθήνας. Το γνήσιο αφηγηµατικό υλικό του Παπαδιαµάντη, η αίσθηση της φύσης, η χριστιανική ευλάβεια κι ένα αίσθηµα νοσταλγίας που διατρέχει την αφήγησή του συνθέτουν ένα κλίµα ιδιότυπης γοητείας, που είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά της πεζογραφίας του. Γλώσσα του είναι η καθαρεύουσα, διάσπαρτη όµως από φράσεις και λέξεις των εκκλησιαστικών βιβλίων, καθώς και από λέξεις της δηµοτικής στη δηµοτική εξάλλου (και συνήθως στο ιδίωµα της Σκιάθου) είναι γραµµένοι και οι διάλογοι. Η σύνθεση των διηγηµάτων του µερικές φορές είναι χαλαρή (πράγµα για το οποίο κατηγορήθηκε από µερικούς κριτικούς), αλλά η έλλειψη

2 78 αυτή αναπληρώνεται από τη φυσικότητα στην αφήγηση. Από τα εκτενέστερα διηγήµατά του σηµαντικότερο θεωρείται η Φόνισσα. Ο Παπαδιαµάντης δεν µπόρεσε να εκδώσει ο ίδιος κανένα βιβλίο όσο ζούσε τα έργα του τα δηµοσίευε σε εφηµερίδες και περιοδικά. Μετά το θάνατό του έγιναν διάφορες εκδόσεις. Πρόσφατα έγινε η κριτική έκδοση των Απάντων του (εκδ. όµος) µε την επιµέλεια του φιλολόγου Ν.. Τριανταφυλλόπουλου. ) ÔÌ Î È ÙÔ appleâúèâ fiìâóô ÂÓfi ÈÔÁÚ ÊÈÎÔ ÛËÌÂÈÒÌ ÙÔ ÎÔÏÔ ıâ ÙÔ È ÁÚ ÌÌ ÙÔ ÈÔÁÚ ÊÈÎÔ ÛËÌÂÈÒÌ ÙÔ appleô ÌÂÏ ÙËÛÂ. Ùfi ÌappleÔÚÂ : ) Ó apple Ú ÙËÚ ÛÂÈ ÙÔ Ô ÛÈÎÔ ÛappleÔÓ ÏÔ applefi ÙÔ ÔappleÔ Ô ÚıÚÒÓÂÙ È ÙÔ ÈÔÁÚ ÊÈÎfi ÛËÌÂ ˆÌ Î È Ó È ÎÚ ÓÂÈ Ù Ì ÚË ÙÔ Ø ) Ó Ó ËÙ ÛÂÈ ÙËÓ appleôúâ ÙË ÛÎ Ë ÙÔ ÈÔÁÚ ÊÔ Î È Ó appleúôû ÈÔÚ ÛÂÈ ÙÔÓ ÍÔÓ apple Óˆ ÛÙÔÓ ÔappleÔ Ô Ù ÔÈÎÔ ÔÌÂ Ù È, ÓÈ ÓÂ ÔÓÙ Ì Î È ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ ÌÂ ÙÔÓ ÔappleÔ Ô (Ô ÈÔÁÚ ÊÔ ) Âapple ÏÂÍÂ Î È ÔÚÁ ÓˆÛÂ ÙÔ ÏÈÎfi ÙÔ. A. H ZøH. Ù ÁˆÁ ÚÒÙ ÁÚ ÌÌ Ù Ù Ó ÁÈÔ ÊÙˆ Ô ÈÂÚ Î È ÁÂÓÓ ıëîâ ÛÙË ÎÈ ıô, fiappleô Ì ıâ Î È Ù appleúòù ÙÔ ÁÚ ÌÌ Ù.. appleô ÌÓ ÛÈÔ ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ŒappleÂÈÙ ÊÔ ÙËÛÂ, ÌÂ È ÎÔapple, ÛÂ Á ÌÓ ÛÈ ÙË Ã ÏÎ, ÙÔ ÂÈÚ È Î È ÙË ı Ó. ÂÏÂ ˆÛÂ ÙË ª ÛË Îapple Â ÛË ÙÔ 874, ÛÂ ËÏÈÎ 3 ÂÙÒÓ, Î È ÙËÓ È ÚÔÓÈ ÁÚ ÊÙËÎÂ ÛÙË ºÈ- ÏÔÛÔÊÈÎ ÔÏ ÙÔ ÓÂappleÈÛÙËÌ Ô. 3 ÓÂ ÁÏÒÛÛÂ Ú ÏÏËÏ ÌÂÏÂÙÔ ÛÂ ÌfiÓÔ ÙÔ Í ÓÂ ÁÏÒÛÛÂ. Á. µèôappleôúèûìfi Ó ÙÔ È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ ÛÎÔÏ Â ÙÔÓ Ó ÁÎ Û Ó Ó È - Îfi ÂÈ ÙÈ ÛappleÔ ÙÔ Î È Ó ÛÙÚ ÊÂ ÛÙÔ ÈÔappleÔ- ÚÈÛÌfiØ ÂÚÁ ÛÙËÎÂ Î Ú ˆ ˆ ÌÂÙ ÊÚ ÛÙ ( applefi Ù ÁÁÏÈÎ Î È Á ÏÏÈÎ ) ÛÂ ÂÊËÌÂÚ Â. Œ ËÛÂ ÌÂ appleôïï ÛÙÂÚ ÛÂÈ Î È apple ı ÓÂ ÛÙË ÎÈ ıô.. ÓˆÚ ÛÌ Ù ÙÔ Ú ÎÙ Ú ÙÔ Ù Ó ÓıÚˆappleÔ ı Ù Ù ıúëûîâ fiìâóô, Ù - appleâèófi Î È ÌÔÓ ÈÎfi.

3 79 B. TO EP O. ÂÓÈÎfi Ú ÎÙËÚÈÛÌfi ÙÔ Ì ıèûùfiúëì È ÁËÌ ÕÚ ÈÛÂ ÙÔ Û ÁÁÚ ÊÈÎfi ÙÔ ÚÁÔ ÌÂ ÈÛÙÔÚÈÎ Ì ıèûùô- Ú Ì Ù, appleâúèappleâùâèò Ë Î È ÚÔÌ ÓÙÈÎ ( ªÂÙ Ó ÛÙÈ, È ŒÌappleÔÚÔÈ ÙˆÓ ıóòó, ÊÙÔappleÔ Ï ), ÏÏ ÚÁfi- ÙÂÚ ÛÙÚ ÊËÎÂ ÛÙÔ È ÁËÌ, fiappleô Î È È appleúâ Â. ÂˆÚÂ Ù È Ó applefi ÙÔ ÛËÌ ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ÂÔ ÏÏË- ÓÂ appleâ ÔÁÚ ÊÔ Î È Ô Î ÚÈfiÙÂÚÔ ÂÎappleÚfiÛˆappleÔ ÙÔ ËıÔÁÚ ÊÈÎÔ ÈËÁ Ì ÙÔ.. H appleôèfiùëù ÙÔ Ù ı Ì Ù ÙÔ (ÙÔ ) ÙÔ ÎÏ Ì ÙÔ (ÙÔ ) Ë ÁÏÒÛÛ ÙÔ (ÙÔ ) Ë Û ÓıÂÛ ÙÔ (ÙÔ ) applefi Ù 00 appleâú appleô ÈËÁ Ì Ù ÙÔ Ù appleèô appleôïï Ó Ê ÚÔÓÙ È ÛÙË ˆ ÙˆÓ appleïòó ÓıÚÒappleˆÓ ÙË ÎÈ ıô, ÂÓÒ Ó Â ÙÂÚÔ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ Î ÎÏÔ ÓÙÏÂ ı Ì Ù applefi ÙË ˆ ÛÙÈ ÊÙˆ ÔÁÂÈÙÔÓÈ ÙË ı Ó. Ô ÁÓ ÛÈÔ ÊËÁËÌ ÙÈÎfi ÏÈÎfi ÙÔ apple È Ì ÓÙË, Ë ÛıËÛË ÙË Ê ÛË, Ë ÚÈÛÙÈ ÓÈÎ Â Ï ÂÈ ÎÈ Ó ÛıËÌ ÓÔÛÙ ÏÁ appleô È ÙÚ ÂÈ ÙËÓ Ê ÁËÛ ÙÔ Û Óı ÙÔ Ó Ó ÎÏ Ì È ÈfiÙ appleë ÁÔËÙÂ, appleô Â Ó È applefi Ù Î ÚÈ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎ ÙË appleâ ÔÁÚ Ê ÙÔ. ÏÒÛÛ ÙÔ Â Ó È Ë Î ı ÚÂ Ô Û, È Ûapple ÚÙË fiìˆ applefi Ï ÍÂÈ Î È ÊÚ ÛÂÈ ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈ ÛÙÈÎÒÓ È Ï ˆÓ, Î ıò Î È applefi Ï ÍÂÈ ÙË ËÌÔÙÈÎ Ø ÛÙË ËÌÔÙÈÎ ÂÍ ÏÏÔ (Î È È ˆ ÛÙÔ È ˆÌ ÙË ÎÈ ıô ) Â Ó È ÁÚ Ì- Ì ÓÔÈ Î È ÔÈ È ÏÔÁÔÈ. Û ÓıÂÛË ÙˆÓ ÈËÁËÌ ÙˆÓ ÙÔ ÌÂÚÈÎ ÊÔÚ Â Ó È Ï Ú (appleú ÁÌ ÁÈ ÙÔ ÔappleÔ Ô Î - ÙËÁÔÚ ıëîâ applefi ÌÂÚÈÎÔ ÎÚÈÙÈÎÔ ), ÏÏ Ë ÏÏÂÈ Ë Ù Ó appleïëúòóâù È applefi ÙË Ê ÛÈÎfiÙËÙ ÛÙËÓ Ê - ÁËÛË. applefi Ù ÂÎÙÂÓ ÛÙÂÚ ÈËÁ Ì Ù ÙÔ ÛËÌ ÓÙÈÎfi- ÙÂÚÔ ıâˆúâ Ù È Ë ºfiÓÈÛÛ. Á. H Î ÔÛË ÙÔ ÚÁÔ ÙÔ appleúèó appleúfiûê Ù apple È Ì ÓÙË ÂÓ ÌapplefiÚÂÛÂ Ó ÂÎ ÒÛÂÈ Ô ÈÔ Î Ó Ó È Ï Ô fiûô Ô ÛÂØ Ù ÚÁ ÙÔ Ù ËÌÔÛ Â Â ÛÂ ÂÊËÌÂÚ Â Î È appleâúèô ÈÎ. ªÂÙ ÙÔ ı Ó Ùfi ÙÔ ÁÈÓ Ó È ÊÔÚÂ ÂÎ fiûâè. ÚfiÛÊ Ù ÁÈÓÂ Ë ÎÚÈÙÈÎ Î ÔÛË ÙˆÓ apple ÓÙˆÓ ÙÔ (ÂÎ. fiìô ) ÌÂ ÙËÓ ÂappleÈÌ ÏÂÈ ÙÔ ÊÈÏÔÏfiÁÔ.. ÚÈ ÓÙ Ê ÏÏfiappleÔ ÏÔ. Τα δύο τµήµατα του βιογραφικού σηµειώµατος (η ζωή και το έργο του Παπαδιαµάντη) βρίσκονται σε κάποια, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο, φανερή ανταπόκριση µεταξύ τους. Έτσι π.χ. στο δεύτερο τµήµα (Β) του βιογραφικού σηµειώµατος δηλώνονται τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσµατα της πεζογραφίας του Παπαδιαµάντη. Μπορείς να ερµηνεύσεις κάποια από αυτά συσχετίζοντάς τα µε βιογραφικά στοιχεία του πρώτου τµήµατος (Α).

4 80 Á) Ô È ÁÚ ÌÌ ÂÓfi ÈÔÁÚ ÊÈÎÔ ÛËÌÂÈÒÌ ÙÔ Το βιογραφικό σηµείωµα () αναφέρεται κι αυτό στον Παπαδιαµάντη. Να το µελετήσεις και να αποτυπώσεις το διάγραµµά του, έχοντας ως οδηγό το διάγραµµα του αντίστοιχου βιογραφικού σηµειώµατος (). Αη Σώστης. () Ï Í Ó ÚÔ apple È Ì ÓÙË (85-9) Κορυφαίος διηγηµατογράφος. Γεννήθηκε και πέθανε στη Σκιάθο, όπου έµαθε και τα πρώτα γράµµατα. Φοίτησε, έπειτα, σε γυµνάσια της Χαλκίδας, του Πειραιά, και της Αθήνας. Μεγάλος, το 874, τελείωσε τη ευτεροβάθµια Εκπαίδευση και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστηµίου, όπου και φοίτησε χωρίς ποτέ να πάρει πτυχίο αναγκάστηκε νωρίς να στραφεί στο βιοπορισµό. Έτσι εργάστηκε ως δηµοσιογράφος / µεταφραστής σε διάφορες εφηµερίδες. Χρονικά, ανήκει στη γενιά του 880, αν και έµεινε έξω από τους αγώνες και τις αγωνίες αυτής της γενιάς, στην οποία πολλά οφείλει η λογοτεχνία µας. Κρατήθηκε µακριά από τις φιλολογικές ζυµώσεις της εποχής του: φιλολογικοί καβγάδες, γλωσσικό ζήτηµα, νέοι φιλολογικοί προσανατολισµοί φαίνεται να τον αφήνουν ασυγκίνητο. Αυτό όµως είναι εντελώς εξωτερικό. Ο Παπαδιαµάντης έχει το δικό του κόσµο, και σύµφωνα µ αυτόν πλάθει το δικό του έργο. Στα µεγάλα φιλολογικά προβλήµατα του καιρού του δίνει τις προσωπικές του λύσεις. Γι αυτό και µένει µόνος στα γράµµατα χωρίς εταίρους και απογόνους. Όπως µόνος έµεινε και στη ζωή µόνος και ιδιότυπος. Το ίδιο ιδιότυπο είναι και το έργο του είναι επηρεασµένο από τη ζωή του: Ο Παπαδιαµάντης καταγόταν από φτωχή οικογένεια ήταν γιος ιερέα το περιβάλλον του σπιτιού του ήταν θρησκευτικό του ίδιου η ζωή υπήρξε ασκητική ήταν ο κοσµοκαλόγερος, όπως τον είπαν, ο άγιος των ελληνικών γραµµάτων. Αυτή λοιπόν η µυστική ζωή του σφραγίζει το έργο του, που είναι εµπνευσµένο από τη Σκιάθο: οι ήρωές του, απλοί ναυτικοί, ευσεβείς χριστιανοί, γυναίκες, παιδιά, γέροι, ιερείς, κινούνται στο χώρο του νησιού, όπου κινήθηκε και ο ίδιος, όταν ήταν παιδί. Τα διηγήµατά του δεν έχουν πάντα πλοκή και δέσιµο. Είναι αφηγήσεις απλές. Η γλώσσα του είναι κι αυτή ιδιότυπη είναι η γλώσσα του Παπαδιαµάντη µια γλωσσική ποικιλία που συναιρεί και ζωντανεύει µέσα της γλωσσικά στοιχεία παρµένα από τη δηµοτική, την καθαρεύουσα, τα εκκλησιαστικά βιβλία και από το ιδίωµα της Σκιάθου. Ωστόσο έχει µουσικότητα και γοητεία. Έργα του: Οι Έµποροι των εθνών (µυθιστόρηµα), Η Φόνισσα (νουβέλα), Όνειρο στο κύµα (διήγηµα), Υπό την βασιλικήν δρυν (διήγηµα), Φτωχός άγιος (διήγηµα), Σταχτοµαζώχτρα (διήγηµα), Στο Χριστό στο κάστρο (διήγηµα) και άλλα πολλά διηγήµατα, περίπου διακόσια.

5 8 ) ÁÎÚÈÛË Ô ÈÔÁÚ ÊÈÎÒÓ ÛËÌÂÈˆÌ ÙˆÓ Σύγκρινε τώρα τα βιογραφικά σηµειώµατα () και () µεταξύ τους: α) ως προς τον τρόπο µε τον οποίο αρχίζει το καθένα τους: αρχή του (): Ήταν γιος φτωχού ιερέα και γεννήθηκε αρχή του (): Κορυφαίος διηγηµατογράφος. Γεννήθηκε Μπορείς να πεις ποιος από τους δύο τρόπους είναι περισσότερο πιστός στη γραφή ενός συνηθισµένου βιογραφικού σηµειώµατος, ποιος είναι περισσότερο ασυνήθιστος αλλά και περισσότερο δεµένος µε ένα από τα κυρίαρχα γνωρίσµατα του έργου β) ως προς τον τρόπο µε τον οποίο τελειώνει το καθένα τους: ποιος από τους δύο τρόπους παρουσιάζει για σένα µεγαλύτερο ενδιαφέρον και ποιος είναι περισσότερο σύµφωνος µε την ορθόδοξη γραφή ενός βιογραφικού σηµειώµατος ποιος από τους δύο βιογράφους φαίνεται περισσότερο ενηµερωµένος (Σηµείωσε ότι ένα βιογραφικό σηµείωµα µπορεί να τελειώνει µε πολλούς τρόπους: µε αναφορά του τελευταίου σηµαντικού γεγονότος της ζωής του βιογραφουµένου, µε σύντοµη παρουσίαση του έργου του, µε ανακοίνωση των µελλοντικών σχεδίων του βιογραφουµένου εφόσον αυτός ζει µε αναφορά σχετική µε την τύχη του έργου του κτλ.) γ) γενικότερα ως προς τις οµοιότητες και τις διαφορές που παρουσιάζουν τόσο στο περιεχόµενο όσο και στη δοµή τους. Από τη σύγκριση που έκανες πιο πάνω, διατύπωσε την άποψη σχετικά µε τον τρόπο µε τον οποίο είναι δυνατόν να γραφεί ένα βιογραφικό σηµείωµα. Μίλησε λ.χ. για τη δοµή του, για τα σταθερά και τα µεταβλητά συστατικά στοιχεία του, για τη δυνατότητα που έχει ο βιογράφος να συνθέτει µε περισσότερη ή µε λιγότερη ελευθερία ένα βιογραφικό σηµείωµα, παρά τους περιορισµούς που του επιβάλλει αυτό το είδος του λόγου. Βασίσου σε περισσότερες από µία πηγές και προσπάθησε να συνθέσεις το βιογραφικό σηµείωµα ενός συγγραφέα της προτίµησής σου, ακολουθώντας στις γενικές του γραµµές το προηγούµενο διάγραµµα. Αξιοποίησε και το παρακάτω λεξιλόγιο.

6 8 ÂÍÈÏfiÁÈÔ µèôáú ÊÈÎÔ ÛËÌÂÈÒÌ ÙÔ TA MEPH E EI & ºPA EI ) ÂÓÈÎfi Ú ÎÙËÚÈÛÌfi K ÚÈfiÙÂÚÔ ÂÎappleÚfiÛˆappleÔ, ÎÔÚ Ê Ô ÈËÁËÌ ÙÔÁÚ ÊÔ, Ì ıè- ÛÙÔÚÈÔÁÚ ÊÔ, appleôèëù. ) Zˆ TÔ appleâúè ÏÏÔÓ ÙÔ, ÔÈ Û Óı ÎÂ ÙË ˆ ÙÔ, Ù ÈÒÌ Ù ÙÔ Ø Ë ˆ ÙÔ apple ÚÍÂ ÛÎËÙÈÎ, Ì ÚÙ ÚÈÎ, ı ÂÏÒ Ë, appleô- & Ï Ù Ú Ë, Ó ÌÂÏË. BÈÔappleÔÚÈÛÌfi BÈÔappleÔÚÈÛÌfi, Ó ÁÎ ÛÙËÎÂ Ó ÛÙÚ ÊÂ ÛÙÔ ÈÔappleÔÚÈÛÌfiØ appleúô- ÛËÏÒıËÎÂ, ÂappleÈ fiıëîâ ÙÂ Î È ÛÒÌ ÙÈ, Â Â ˆ Î ÚÈÔ Ú- ÁÔØ Û ÔÏ ıëîâ ÂÚ ÛÈÙÂ ÓÈÎ, apple ÚÂÌappleÈappleÙfiÓÙˆ, Â Â ˆ apple - ÚÂÚÁÔ. 3) EappleÔ AÓ ÎÂÈ ÛÙË ÁÂÓÈ ÙÔ /ÙË, ÎÚ Ù ıëîâ Ì ÎÚÈ applefi, Û ÌÌÂÙÂ Â ÛÙÈ ÊÈÏÔÏÔÁÈÎ ÌÒÛÂÈ ( ÚÂ ÓÂ, ÚÈ Â ) ÙË ÂappleÔ ÙÔ. 4) ŒÚÁÔ ÁÁÚ ÊÈÎfi ÚÁÔ ÍÈfiÏÔÁÔ, È ÈfiÙ appleô, ÛËÌ ÓÙÈÎfiØ Î Úapplefi / appleúô fió ÙÔ ÚÁÔ ÙÔ Ø ÂÌappleÓ ÂÙ È applefi, ÛÊÚ Á ÂÈ ÙÔ ÚÁÔ. 5) ŒÎ ÔÛË ŒÎ ÔÛË ÎÔÈÓ, Ï Î, appleôï ÙÂÏÂ Ø Âapple Ó Î ÔÛË, Ó ËÌÔÛ - Â ÛË, Ó Ù appleˆûë, ÂÎ ˆ, ËÌÔÛÈÂ ˆ, Î ÎÏÔÊÔÚÒ, ı Ùˆ ÛÂ Î ÎÏÔÊÔÚ, Ï appleˆ ÙÔ Êˆ ÙË ËÌÔÛÈfiÙËÙ, Ó ËÌÔÛÈÂ ˆ, ËÌÔÛ Â ÙÔ, Ó Î ÔÙÔ. Να δηµιουργήσεις λέξεις µε πρώτο ή δεύτερο συνθετικό τα ουσιαστικά βίος και έργο : Παράδειγµα: βιοπάλη, συµβίωση, εργόχειρο, κάτεργο. Να συγκεντρώσεις τα επίθετα µε τα οποία µπορούµε να χαρακτηρίσουµε θετικά ή αρνητικά το ύφος του συγγραφέα (π.χ. απλό, ανεπιτήδευτο, επιτηδευµένο, εξεζητηµένο, νευρώδες, άτονο, πλαδαρό). Προσπάθησε, τώρα, να προσδιορίσεις τη σηµασία τους, σχηµατίζοντας σύντοµες φράσεις. Παράδειγµα: Χαιρόσουν το λόγο του. Το ύφος του ήταν απλό και ανεπιτήδευτο. Να διακρίνεις τις σηµασίες των λέξεων: έργο-εργασία, σταδιοδροµία-επάγγελµα, άεργος, απασχόληση-υποαπασχόληση, πρόσληψη-διορισµός, διαθεσιµότητα-απόλυση-παραίτηση.

7 83 Να αντικαταστήσεις τις λέξεις/φράσεις που έχουν τυπωθεί µε έντονα στοιχεία. Όπου χρειάζεται, χρησιµοποίησε και το λεξικό. Παράδειγµα: Αυτός είναι βίος και πολιτεία = έχει κάνει ή έχει πάθει πολλά.. Ενδιατρίβει σε ασήµαντες λεπτοµέρειες, µε αποτέλεσµα να γίνεται η διήγησή του ανιαρή. Εντρυφώ σε κοσµικές διασκεδάσεις ή σε φιλοσοφικές µελέτες. Είναι άνθρωπος κενός. Η µόνη του ευχαρίστηση είναι να εντρυφά σε εφήµερες διασκεδάσεις. Η µαταιοδοξία του δεν έχει όρια. Η πολυπραγµοσύνη του τον κάνει κάποτε αδιάκριτο. Έχει άπειρες ικανότητες. Σε όλα επιτηδεύεται. Ποτέ δεν καταπιάστηκε µε την κύρια εργασία της. Τι περιµένεις; Άνθρωπος που τυρβάζει περί πολλά. Επιδίδεται στην πολιτική. Είναι προσηλωµένος στις παλιές, συντηρητικές αντιλήψεις. Ήταν ένας πολιτικός που απέφευγε τις οξύτητες και τις ακρότητες. Τον διέκρινε η µετριοπάθεια. Ο ναρκισσισµός του τον οδηγούσε στην υπεροψία. Συνεχώς περιαυτολογεί. Η έπαρση και η κοµπορρηµοσύνη του προκαλούν την αντιπάθεια. Αντικατάστησε τα εκφωνή- µατα που ακολουθούν µε άλλα ισοδύναµα. Παράδειγµα: Έχει πάρει ένα λούστρο = έχει αποκτήσει µια επιφανειακή µόρφωση. φωστήρας, ζωντανή βιβλιοθήκη, αυτοδίδακτος, οψιµαθής, ξεφτέρι, θησαυρός γνώσεων, ξέρει λίγα κολλυβογράµµατα, µαθαίνει µέσες άκρες, πήρε ένα πασάλειµµα, είναι άνθρωπος του καθήκοντος, είναι άνθρωπος της πένας, εργάτης του λόγου, καλαµαράς, γραφιάς, µιλάει εξεζητηµένα. Γράψε µια επιστολή σε ένα φίλο, για να τον ενηµερώσεις σχετικά µε ένα επώνυµο πρόσωπο της περιοχής σου, το οποίο δε σ αφήνει αδιάφορο, αλλά σε φορτίζει ψυχικά, δηλώνοντας και αιτιολογώντας τα θετικά και τα αρνητικά συναισθήµατα που σου δηµιουργεί. Χρησιµοποιώντας τα ίδια στοιχεία, γράψε για το ίδιο πρόσωπο ένα βιογραφικό σηµείωµα. Τη φορά αυτή όµως φρόντισε να απαλλαγείς από τη συναισθηµατική σου φόρτιση. Παράθεσε και σύνθεσε τα βιογραφικά του στοιχεία, όσο πιο αντικειµενικά µπορείς, αφού σκοπός σου είναι να δηµοσιεύσεις το σηµείωµα αυτό σ ένα λεύκωµα-αφιέρωµα στις προσωπικότητες της περιοχής σου. Χρήσιµη πληροφορία Συγκέντρωσε τα βιογραφικά στοιχεία του προσώπου που σε ενδιαφέρει µε µια συνέντευξη. Με τις κατάλληλες ερωτήσεις µπορείς να πληροφορηθείς τα σχετικά µε τη γέννησή του, την οικογενειακή του κατάσταση, τις σπουδές του, το επάγγελµά του, τις προοπτικές του κτλ.

8 84 Το βιογραφικό σηµείωµα περιέχει συνήθως ένα σύντοµο χαρακτηρισµό του βιογραφούµενου. Προσπάθησε να σκεφτείς σε τι θα µπορούσε να χρησιµεύσει αυτός ο χαρακτηρισµός και ποια θα µπορούσε να είναι γενικότερα η χρησιµότητα ενός βιογραφικού σηµειώµατος για τον αναγνώστη. Στήριξε την άποψή σου στα προηγούµενα ή και σε άλλα βιογραφικά ση- µειώµατα. Έρευνα Στόχος της έρευνας αυτής είναι να µελετηθεί η σχέση που υπάρχει ανάµεσα στη ζωή ενός ανθρώπου (καταγωγή, µόρφωση, σπουδές κτλ.) και στη γλωσσική ποικιλία που χρησιµοποιεί. Μπορείτε να εργαστείτε ως εξής: Να σχηµατίσετε οµάδες των 5-6 ατόµων και η κάθε οµάδα να υποβάλει το ερωτηµατολόγιο, που σας δίνεται παρακάτω βοηθητικά, σε ένα άτοµο µε διαφορετική κοινωνική προέλευση και επαγγελµατική απασχόληση (έναν έµπορο, έναν καθηγητή, έναν εργάτη, έναν αγρότη κτλ.). Στις απαντήσεις του αυτές θα στηρίξετε ύστερα τις γλωσσικές σας παρατηρήσεις, για να διαπιστώσετε τη γλωσσική ποικιλία που χρησιµοποιεί. Στην εργασία σας αυτή θα σας διευκολύνει η χρήση µαγνητοφώνου. ÚˆÙËÌ ÙÔÏfiÁÈÔ Πού και πότε γεννηθήκατε; Ποια είναι η οικογενειακή σας κατάσταση; Είστε έγγα- µος ή άγαµος; Από πόσα µέλη αποτελείται η οικογένειά σας; Σε ποια βαθµίδα της εκπαίδευσης (στοιχειώδη, µέση, ανώτερη, ανώτατη) έχετε φθάσει; Τι άλλες σπουδές (γλώσσες, µουσική κτλ.) έχετε κάνει; Μπορείτε να αναφέρετε µε συντοµία κάποια αξιοσηµείωτα γεγονότα στη ζωή σας; Τι επάγγελµα ασκείτε και για ποιους λόγους το επιλέξατε; Ποιες είναι οι ευχάριστες και ποιες οι δυσάρεστες πλευρές του επαγγέλµατός σας; Κατορθώσατε να πετύχετε τους αρχικούς στόχους σχετικά µε το επάγγελµά σας, και ποιες είναι οι µελλοντικές σας προοπτικές γι αυτό; Ποια είναι τα ενδιαφέροντά σας, και µε τι άλλο ασχολείστε ερασιτεχνικά;